Postępowanie skargowe a nowa Pzp – zmiany w 2021 roku

Ustawa z dnia 11 września 2019 r. – Prawo zamówień publicznych, dalej Pzp, wprowadziła kilka w praktyce istotnych zmian w zakresie postępowania skargowego w stosunku do poprzednio obowiązujących przepisów.

W pierwszej kolejności należy wskazać na zmiany, które zaszły w przepisach mówiących o tym co może być przedmiotem zaskarżenia. Dotychczas wniesienie skargi dopuszczalne było jedynie na orzeczenie Krajowej Izby Odwoławczej tj. wyrok lub postanowienie kończące postępowanie odwoławcze. Katalog ten został przez ustawodawcę poszerzony, bowiem na podstawie art. 579 ust. 1 Pzp. na orzeczenie Izby oraz postanowienie Prezesa Izby, o którym mowa w art. 519 ust. 1 Pzp, stronom oraz uczestnikom postępowania odwoławczego przysługuje skarga do sądu. Obecnie możliwe jest więc także wniesienie skargi wobec postanowienia o zwrocie odwołania.

Art. 580 Pzp również przynosi kolejne zmiany, które z praktycznego punktu widzenia są istotne. Zgodnie z ustępem pierwszym przytoczonego przepisu właściwym sądem do rozpoznania skargi jest obecnie Sąd Okręgowy w Warszawie tj. tak zwany „sąd zamówień publicznych”. Wcześniej sądem tym był sąd okręgowy właściwy dla siedziby albo miejsca zamieszkania zamawiającego. Zmiana ta jednoznacznie świadczy o intencji ustawodawcy polegającej na centralizacji tego organu.  Ustanowienie jednego sądu powołanego do rozpoznawania skarg z zakresu zamówień publicznych docelowo powinno przyczynić się do ujednolicenia orzecznictwa, a także do skrócenia czasu rozpoznawania spraw.

Inną istotną zmianą wynikającą z brzmienia art. 580 Pzp są kwestie związane z terminem na wniesienie skargi. Obecnie skargę wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia Izby lub postanowienia Prezesa Izby, o którym mowa w art. 519 ust. 1 Pzp, podczas gdy wcześniej termin ten wynosił jedynie 7 dni. Wydłużeniu uległ także termin na wniesienie skargi przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych. Na gruncie przepisów Prawa zamówień publicznych z 2004 r. wynosił on 21 dni od dnia wydania orzeczenia Izby lub postanowienia Prezesa Izby, o którym mowa w art. 519 ust. 1 p.z.p., natomiast obecnie termin ten uległ wydłużeniu do 30 dni.

Zmieniły się także uprawnienia co do możliwości wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego. Artykuł 590 Pzp w porównaniu do przepisów obowiązujących przed dniem 1 stycznia 2021 r. znacznie poszerzył krąg podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi kasacyjnej. Wcześniej legitymację w tym zakresie miał jedynie Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, natomiast obecnie to uprawnienie przysługuje również stronie. Warto w tym miejscu zauważyć, że do tego grona nie wyłączono uczestnika postępowania.

Uprawnienia strony i Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych nie są jednak całkowicie tożsame. Zgodnie z art. 398⁵ Ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego, dalej k.p.c., skargę kasacyjną wnosi się w terminie dwóch miesięcy od dnia doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem stronie skarżącej, jeżeli skarga wnoszona jest przez stronę. Natomiast jeżeli skarżącym jest Prezes Urzędu Zamówień Publicznych, termin ten wynosi sześć miesięcy od dnia uprawomocnienia się orzeczenia, a jeżeli strona zażądała doręczenia orzeczenia z uzasadnieniem – od chwili doręczenia orzeczenia stronie. Niemniej z uwagi na to, że do czynności podejmowanych przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych stosuje się odpowiednio przepisy o Prokuratorze Generalnym, może on wnieść skargę kasacyjną tylko na zarzucane naruszenia prawa materialnego lub procesowego, jeżeli przez wydanie orzeczenia doszło do naruszenia podstawowych zasad porządku prawnego. Ograniczenie to wynika z treści art. 590 ust. 3 Pzp oraz  art. 398³ § 2 k.p.c.

Od 1 stycznia 2021 r. zaszła także zmiana, która w istotny sposób wpływa na możliwość skorzystania z procedury skargowej w ramach Pzp. Mianowicie znacznemu zmniejszeniu uległa wysokość wpisu od skargi. Na mocy art. 39 Ustawy z dnia 11 września 2019 r. Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo zamówień publicznych pięciokrotność wpisu wniesionego od odwołania w sprawie, której dotyczy skarga, została obniżona do trzykrotności tegoż wpisu.